In opdracht van de Noordelijke Natuur- en Milieufederaties heeft verlichtingsexpert André ter Velde van CLAFIS Ingenieus bij vijf ondernemers in het Waddengebied een nachtschouw uitgevoerd. André kijkt met de ondernemers mee naar de mogelijkheden om het Waddengebied donkerder te maken en daarmee de ecologie en omgeving te ondersteunen.
Ondernemer Stephan Valk van het Lage Noorden in Marrum wil van de donkerte op het terrein een unique selling point maken. ‘We zijn een plek waar kunstenaars tot maximaal drie maanden kunnen werken. Daarvoor hebben we vijf gastenkamers, twee huisjes en 15 campingplekken beschikbaar. Op dit terrein, een mooie donkere plek, willen we de donkerte bewaren. Maar onze gasten moeten zich wel veilig voelen en de weg kunnen vinden,’ zegt hij tegen verslaggever Ronnie Porte van Omrop Fryslân.
Dynamische verlichting
Collega André voert tijdens de nachtschouw een verlichtingsscan uit. Hij beoordeelt de huidige verlichtingsinstallatie en geeft advies over hoe de ondernemer zijn openbare verlichting optimaal afstemt op de omgeving en daarbij zoveel mogelijk rekening houdt met de omliggende nachtnatuur. ‘Er is veel mogelijk’, zegt André. ‘Met slimme armaturen en dynamische verlichting. Door bijvoorbeeld een dimprotocol in te stellen dat in de winter de verlichting 50% wordt gedimd na 22.00 uur ’s avonds. Verlichting kan heel gericht zijn op een pad, zonder de omgeving te verlichten. Als je bewust met openbare verlichting omgaat, verstoor je bijvoorbeeld de vogeltrek niet. Ook vleermuizen en insecten hebben hinder van licht. Daarom kiezen we de lichtkleur uit en sturen we het licht naar waar het nodig is, zodat de omgeving zo min mogelijk wordt beïnvloed.’
Door lichtvervuiling te reduceren in het Waddengebied wordt een zo optimaal mogelijke leefomgeving gecreëerd voor dier én mens. Het doel van de donkerte op het Lage Noorden is dat gasten meer naar de sterren kijken dan naar de verlichting op het terrein.
Project voor donkerder Waddengebied
Het Programma Donkerte van het Waddengebied richt zich op het versterken en beleven van het donker van het Werelderfgoed Waddenzee, als kernkwaliteit. Een donkere nacht speelt een belangrijke rol in het welbevinden van mens en dier en voor biodiversiteit in het algemeen. Hoewel steeds meer bekend wordt uit onderzoek over het belang van het donker voor onze gezondheid, rukt ondertussen wereldwijd de lichtvervuiling op.
De natuur- en milieufederaties van Friesland, Groningen en Noord-Holland zetten zich samen met Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, de Waddenvereniging en de Rijksuniversiteit Groningen in om bewoners, recreanten en toeristen het donkerte van de Wadden te laten beleven en hen bewust te maken van het belang van het donker voor dit prachtige stukje Werelderfgoed.
Dit gebeurt onder meer door fysieke nachtbelevingslocaties op de eilanden en langs de Waddenkust te realiseren, waar bezoekers worden geïnformeerd over de nacht flora en fauna en de nacht en sterrenhemel kunnen ervaren. Toeristische ondernemers worden uitgedaagd om mee te doen en een mooi product voor de duurzame cultuur toerist te ontwikkelen. Daarnaast is er ondersteuning in de vorm van advies over slim en duurzaam verlichten om tot een optimale nachtbeleving te komen. Deze nachtschouw bij ondernemers is daar een onderdeel van.