Nieuws
Het ogenblik dat een baby voor het eerst z’n ogen opendoet en reageert op licht. Even wennen, dan die verwondering. Ik heb nu een paar keer mogen meemaken dat mijn kind voor het eerst het levenslicht zag. De beleving van licht, zonder te weten wat het is, zie je dan in z’n aller-puurste vorm. Het raakt mij elke keer weer.
Die fascinatie heeft niet iedereen. Mijn vrouw heeft op dat moment sowieso andere zaken aan haar hoofd. En van vrienden weet ik dat zij het eerste huiltje verkiezen als meest bijzonder. Maar als je het mij vraagt…: dan ga ik voor die reactie op het licht. Toegegeven, het is beroepsdeformatie. Want, ik heb een passie voor verlichting.
Licht is beleving
Licht is een expertise waar de één vol van is, maar waar de ander minder mee heeft. Daarom zou het zo mooi zijn dat de verlichtingsexpert nog veel meer in beeld komt bij de inrichting van onze leefomgeving. Want, licht is meer dan een eerste levensbehoefte, licht is beleving. Je kunt met de juiste verlichting positief bijdragen aan gezondheid, veiligheid, beeldkwaliteit en biodiversiteit.
Toch wordt verlichtingsexpertise in veel integrale projecten niet inclusief meegenomen. Licht wordt vaak nog gezien als een resultaat van een lichtberekening. En in de toelatingseis voor een verlichtingsopleiding wordt steevast om elektrotechniek als vooropleiding gevraagd. Logisch, zonder stroom doet een lamp niks. Maar licht gaat verder dan die elektrische installatie, de voedingskabel en de technische werking.
Begon bij een afstudeeropdracht
Ik denk weleens terug aan het gezicht van mijn afstudeerbegeleider toen ik voor mijn opleiding elektrotechniek kwam aanzetten met een afstudeeropdracht over verlichting op emplacementen. “Een opdracht over verlichting? …maar dat was toch niet technisch?” Met enig hapering kreeg ik toestemming. Met de kanttekening dat ik wél genoeg moest ingaan op de verlichtingstechniek. Ja, aan die techniek heb ik voldoende aandacht besteed. Maar veel interessanter vond ik bijvoorbeeld de wisseling tussen werkverlichting en oriëntatieverlichting. Of de lichtbeleving op spooremplacementen: de beleving van de belichting tussen de treinen is iets dat je niet kunt berekenen, maar alleen kunt ondervinden. Het emplacement is een omgeving waaraan ik nog altijd graag werk. Zo hebben wij recent met ProRail en NS aan de hand van een belevingsmatrix onderzocht welke aspecten écht het verschil maken in de beleving van verlichting tussen treinen (zie foto). De uitstraling van de armaturen, lichtkleur, contrasten: ze dragen er allemaal aan bij.
Elkin Petrici – Adviseur Verlichting
Lichtvisie
Of het nu gaat om nieuwbouw, renovatie of aanpassing van een bestaand gebied: verlichting heeft altijd effect op de omgeving. Daarom loont het om vooraf een lichtvisie op te stellen. Eentje die per deelgebied inzoomt op functie, gebruikers, inrichtingselementen, flora, fauna. Maar ook op ambities rondom circulariteit, connectiviteit en beeldkwaliteit. Met een goede lichtvisie zorg je voor samenhang tussen verlichting en omgeving. Dit betekent soms dat verlichting minimaal aanwezig moet zijn. Of juist heel prominent om te accentueren. Met een lichtregeling op basis van sensoring kun je licht zelfs laten reageren op de aanwezigheid van weggebruikers of weersinvloeden.
Veel keuzes, een beperkt budget
Kortom, als het gaat om verlichting heb je een heel palet aan keuzes te maken, terwijl het budget niet oneindig is. Vergelijk het maar met de verbouw of nieuwbouw van een huis. Ga je voor een installatie bestuurd op basis van persoonsdetectie, gekoppeld aan speakers en camera’s en dynamisch in kleur en intensiteit? Alles kan, maar daar hangt wel een prijskaartje aan. Soms moet je ambities bijstellen. Wat is nice to have en wat is een musthave? Waar gaan we voor een hoge ambitie en waar mag het wat minder? En hoe ziet meer of minder er dan uit? Vragen waar een verlichtingsexpert een antwoord heeft. En dat maakt ons vak zo interessant. Je kunt heel zichtbaar de wereld iets mooier maken.
‘De beleving van licht, zonder te weten wat het is, zie je dan in z’n aller-puurste vorm. Het raakt mij elke keer weer’
Alhoewel het allermooiste toch die oogopslag van een baby is, wanneer de eerste lichtstralen bij hem binnen komen. Daar kan geen enkel lichtplan tegenop.