Nieuws
Clafisten zijn op allerlei industriële hotspots in Nederland te vinden. Frisia Zout in Harlingen is daar één van. Hier waren Dennis Jansen en Sido Douma, vanuit expertiseteam OT+, betrokken bij de realisatie van zoutwinningsput Havenmond 2. Wij namen een kijkje aan de Waddenzeedijk waar CLAFIS de basis legde voor veilige, beschikbare en beheersbare industriële processen.
Kijk, hier gaat dus elk uur 400.000 liter warm water zes kilometer de grond in’, Sido wijst naar de installatie op de site van Frisia Zout. Een toren waarin pijpleidingen, meetapparatuur en draaiwielen met elkaar verweven zijn. ‘Via deze leidingen gaat water de caverne in, drie kilometer verderop, onder het Wad. Het zout lost op in water; het pekel trekken we via deze buis vervolgens weer naar ons toe’, vat Sido het proces samen. ‘En alles natuurlijk volautomatisch…’ Vijftig meter verderop, in het pompstation, gelden de wetten van de grote getallen ook. In de grijze kubus loeien twee centrifugaalpompen die elk 2,8 megawatt verbruiken om het water dat de grond ingaat op druk te krijgen: 180 Bar. Negentig keer de bandenspanning van een doorsnee auto. ‘Maar dat is nog niets’, vertelt Dennis. ‘Bij de ingebruikname van de caverne zaten we op 240 Bar.’ Pompen, drukregelaars, transformatoren: wie van techniek houdt, komt in het kloppende hart van de zoutwinning oren en ogen tekort. Maar achter deze machinerie gaat nog een ander universum schuil. De vijf schermen van het SCADA-systeem de controlekamer, laten hiervan een glimp zien. Een wirwar van lijnen, getallen en gekleurde wybertjes. Sido: ‘Machines zijn prachtig, maar zonder besturingssystemen, software en een netwerk kun je er niets mee.’
‘Dit zijn de projecten waarvoor je het doet’
Ruim zes jaar geleden werd duidelijk dat de concessie van Frisia voor de zoutwinning onder land afliep. Dit maakte de realisatie van zoutcavernes in een nieuw concessiegebied nodig: Havenmond. Sido: ‘Het idee was om een kopie te maken van de eerste oplossingsmijn die Frisia eind jaren negentig ontwikkelde. Maar wel met de techniek van nu: en vooral dat was een uitdaging’, glimlacht Sido. Want, het principe van de machines en processen is in twintig jaar onveranderd, de operationele techniek erachter is vele malen complexer. Sido: ‘Waar wij toen bij wijze van spreken nog met simpele Nokia’s werkten, werken we nu met smartphones.’ Zo is elk procesonderdeel gekoppeld aan informatiebeheersystemen, systemen die meet en regelsignalen verwerken of machines besturen. ‘Zie het als een brein dat ervoor zorgt dat processen onder alle omstandigheden werken, bij afwijkingen veiligheid bieden en dat prestaties worden gemonitord.’
Download hier het complete CLAFIS Magazine
Dit is het terrein waar de mensen van het CLAFIS expertiseteam OT+ zich thuis voelen. Zo is Dennis als hoofd automatisering bij Frisia verantwoordelijk voor de planning, voorbereiding en kwaliteit van allerlei ontwerp-, programmeer- en beheerwerkzaamheden. Sido komt als projectleider EI&A al ruim twintig jaar over de vloer bij Frisia. ‘Wij kennen deze site, de assets en alle processen door en door.’ Met hun elektrotechnische- en softwarekennis hadden ze een flink aandeel in de realisatie van Havenmond. Zo was Sido betrokken bij de ontwikkeling van een hoogspanningsnetwerk dat energie levert vanuit de naastgelegen Reststoffenenergiecentrale van Omrin. Dennis zat als projectmanager op de automatisering: ‘Ik ben onder meer bezig geweest met de pre-engineering en de engineering van de hardware, software en het netwerk. Vanaf het eerste initiatief, de bestekken tot en met de commissioning.’
Testen en nog eens testen
Voordat er überhaupt warm water de diepte in werd gestuurd, moesten hardware, software en het netwerk van schets af aan ontwikkeld worden. Dennis: ‘Je moet eerst het proces ontleden: wat gaat hier gebeuren,hoe gaan we dit sturen, bewaken en monitoren? Elk proces, elke installatie en alle omgevingsfactoren ontwerp je eerst in de virtuele wereld. Zo kun je in een veilige omgeving simuleren, testen en bijslijpen.’ Met alleen de brains ben je er nog niet.
‘Van Nokia naar smartphone’
Er is ook een netwerk nodig: de zenuwbanen die alle procesonderdelen verbinden. Dennis: ‘We hebben een ring-architectuur gebouwd die ervoor zorgt dat alle processen verbonden zijn en dat cruciale data z’n weg vindt naar allerlei applicaties. Dit moet 24/7 werken: er moet voldoende capaciteit zijn, je hebt back-ups nodig en het netwerk moet beschermd worden.’ In een snel veranderende omgeving zoals Frisia is dit elke dag opnieuw een uitdaging. ‘Processen veranderen, installaties worden vervangen en toegevoegd: al die puzzelstukjes moeten wel blijven passen.’ Machtig werk vinden Sido en Dennis: ‘Dit zijn de projecten waarvoor je het doet. Wat hier qua proces- en automatisering gebeurt is topsport. Gaaf dat je hier van begin tot het eind bij betrokken mag zijn.’
Operationele techniek met een plus. Meer weten over OT+? Lees verder op de expertisepagina